Wat heeft machteloosheid met kanker te maken?

Bij onderzoek is gekeken naar mogelijke verbanden tussen stress en kanker. Als het gaat om mentale factoren die kanker kunnen beïnvloeden kun je geen zwart-wit uitspraken doen, al is er veel onderzoek gedaan waaruit duidelijke verbanden gebleken zijn tussen de mate waarin men stress ervaart enerzijds en anderzijds de vatbaarheid voor kanker en de snelheid waarmee deze zich verspreidt.

Let wel, er bestaan ongezonde, maar ook gezonde soorten stress! We hebben het hier over de stress die veroorzaakt wordt door een gevoel van machteloosheid, niet over bijvoorbeeld de podiumangst van de acteur en de blije energie die door je aderen kan bruisen voor een spannende presentatie of een leuke wedstrijd.

Uit dit onderzoek kun je een aantal interessante inzichten halen. Wie hier meer over wil lezen raad ik het boek Antikanker van Dr. David Servan-Schreiber aan. Achter in dat boek vind je ook lijsten met referenties naar specifieke onderzoeken.

Verbanden tussen emoties en kanker

1. Type C en kanker.

Mensen gaan verschillend met emoties en stress om, maar wel in vaste persoonsgebonden patronen die je zou kunnen beschouwen als behorend bij hun karakter.

In het verleden is er wel een verband gelegd tussen “type A”-mensen, gekarakteriseerd door een neiging tot agressie en ongeduld en hartkwalen.

Zo zijn er ook “type C”-mensen die lichamelijk sterk reageren op schokken maar naar buiten toe de neiging hebben deze ervaringen te bagatelliseren. Zij hebben de neiging emoties te onderdrukken, zijn nooit boos, vermijden conflicten, zetten eigen behoeften tussen haakjes en reageren op alles vriendelijk en volwassen.

Type C komt veel bij mensen met kanker voor. bij mijzelf kan ik het ook goed herkennen.

2. Tweede trauma

Sommige beproevingen in het leven worden ervaren als een tweede trauma wat extra hard aankomt.

Je kan je voorstellen dat bij iemand die in zijn jeugd verlaten is door zijn ouders, oude wonden worden opengereten als zijn vrouw hem verlaat waardoor die tweede verlating als extra pijnlijk wordt ervaren.
Die tweede verlating kan dan sterkere gevoelens van hulpeloosheid, wanhoop en verlatenheid oproepen dan ervaren zouden worden door personen met een gelukkige jeugd.

De psychologische impact van zo’n heftige ervaring van machteloosheid heeft een weerslag op het lichaam en kan daardoor ziekte veroorzaken of versterken.

3. Gevoelens van onmacht vormen een voedingsbodem voor kanker

Bij een onderzoek met ratten is een verband gevonden tussen machteloosheid en het overwinnen van tumoren (oftewel genezen van kanker).

De ratten werden ingespoten met kankercellen en daarna in drie groepen verdeeld.

  • Een groep werd met rust gelaten
  • Een tweede groep kreeg elektrische schokken toegediend en kon daar verder niets tegen doen,
  • Een derde groep kreeg elektrische schokken maar kon door op een hefboom te drukken de schokken leren vermijden.

Na afloop werd gekeken welk percentage van de ratten de tumoren hadden overwonnen.

  • Bij de ratten die met rust gelaten werden had na afloop 54 % de tumoren overwonnen,
  • bij de groep met elektrische schokken  zonder mogelijkheid deze te vermijden was dit percentage slechts 23 % en
  • bij de ratten die de schokken kregen maar ze leerde te vermijden 63%.

Schokken kun je zien als stress in je leven. Niet zozeer de stress bevordert kanker maar het constante gevoel van machteloosheid beïnvloedt de reactie van het lichaam op kanker. En een gevoel van controle heeft juist een positief effect op de lichamelijke weerstand tegen kanker.

Angst is een prikkel als alle andere. Als op een productieve manier op deze prikkel gereageerd wordt, is dat goed voor je lichaam.

Doe dus iets met je angst, grijp hem aan om te doen wat goed voelt voor je lichaam.
Wat wil het eigenlijk, dat lichaam van je: rust? Beweging? Gevarieerder en smaakvoller eten? Wat vraagt het? Luister je er nog naar? Gun je het nog wel waar het om vraagt of zijn andere zaken al lang belangrijker dan je arme lichaam? Is het niet heerlijk om nu eindelijk eens te gaan doen wat het vraagt, nu je daar zo’n goede reden voor hebt?
En je hoofd: zijn er problemen waarvan je zo gestresst raakte dat je vatbaarder werd voor ziekte? Roept je lichaam nu misschien NEE tegen dingen die je hoofd al heel lang niet aan kon? Zou je dan nu niet eens gewoon weglopen van die problemen als ze te zwaar voor je zijn? Is het nog mogelijk om ze onder ogen te zien, minder belangrijke zaken ervoor opzij te gaan zetten en ze –alleen of met hulp van vrienden of deskundigen- op te lossen?

 

Samenvatting.

Mensen met kanker lijken meer de neiging te hebben spanningen en lastige emoties binnen te houden.

Een tweede trauma kan heftige gevoelens van machteloosheid oproepen.

Vooral het gevoel van machteloosheid heeft een nadelig effect op het genezen van kanker. Een gevoel van controle bevordert juist genezing.

De aankondiging dat je kanker hebt is dus een hele goede reden om rommel in je omgeving, relaties, lijf en hoofd op te gaan ruimen en daarmee grip op je leven te krijgen: Grijp die kans!

In het volgende blog ga ik tips geven over hoe je van machteloosheid naar controle komt en daarmee vat kunt krijgen op stress.

 

Anita van Arem

 

Hoe ga jij om met gevoelens van onmacht?

Geef in het commentaarveld hieronder aan hoe jij met gevoelens van onmacht omgaat.

Als dit artikel interessant is voor mensen in jouw netwerk, wil je het dan ‘delen’ door op één van de social media knoppen hieronder te klikken?